مریم وبلاگ

معرفی هنر خوشنویسی اسلامی تبریز( کاتبان تبریز)

بررسی تاریخ هنری و اجتماعی سیاسی تبریز براحتی امکان پذیر نیست زیرا ذکر رشادتهای آنان مجالی به نسخه های چند صفحه ایی نمیدهد اما در عرصه سیاست خصوصا دنیای مشروطه نام سرداران ملی ایران در عرصه تاریخ و هنر درخشان ان منطقه می درخشد قیام های اجتماعی و سیاسی تبریز بخش وسیعی از تاریخ مدون ایران را شامل میشود و فعالیتهای فرهنگی و هنری انها از مراکز تجارت با نام اشنای فرش تبریز – هنر تبریز – صنعت چاپ و نمایش تبریز یاداور مهر تائیدی بر هنر دوستی این مردم است نمونه اثار هنری انان در بیشتر مکاتب هنری و سبکهای ایرانی دوره های اسلامی زینت بخش موزه های ایران و جهان است که از همه برتر کاتبان تبریز است اوج هنر کتاب ارایی و خوشنویسی ایران همزمان با تغییر مرکزیت سیاسی حکومت مغولان در سلطانیه و مراغه و تبریز بود که در قرن 8 ه.ق به سعی خواجه رشید الدین فضل اله همدانی کانون علمی و هنری ربع رشیدی را نزدیک تبریز بنا نهاد و مکتب نوین کتاب ارایی تبریز را در ان تاسیس کرد این مکتب رشد نمود و شاهکارهای حماسی با نقاشی های مولانا شمس الدین تبریزی را در قرن 9 ه.ق ابداع نمود و بعدها در زمان شاهان جلایری از خاندان مغول مکتب ( تبریز – بغداد) در این دو پایتخت ایجاد ودوره تیموری و مکتب هنری در دامان ان اغاز گردید شهر هرات در دوره حکومت شاهرخ میرزا و سپس تبریز در زمان حکومت سلطان حسین بایقرا کانون با ارزش هنری بودند و مرکز هنری کتاب سازی بریاست هنرمند پر اوازه تبریزی یعنی جعفر بایسنقری خوشنویس اداره گردید این مکتب در زمان سلطان حسین بایقرا و وزیرش امیر عبشیر نوایی ترقی کرد و توسط کمال الدین بهزاد بکمال رسید همه هنرمندان هرات در اوایل دوره صفوی به تبریز عزیمت کردند و مکتب تبریز با جنبه های ایرانی در این شهر پا گرفت بعدها مکتب صفویه با تمام جلال اش ریشه در سبک تبریز گذاشت و در زمان شاه اسماعیل به سال 907 ه.ق در تبریز بنیان گذاشته شد از قلب مکتب تبریز دو سبک قزوین و بخارا در نقاشی و خط زاده شد و دامنه ان به هند و عثمانی رسید از مشهور ترین هنرمندان خوشنویسی تبریز و تکمیل کننده خط نستعلیق ایرانی میرعلی کاتب تبریزی است که از ترکیب خطوط نسخ و تعلیق عروس خطوط اسلامی ایران یعنی نستعلیق را به دنیای هنر اسلامی عرضه کرد از دیگر استادان علا الدین تبریزی – بدیع الزمان تبریزی – علیرضا تبریزی – محمد رضا تبریزی – ملا محمد حسین تبریزی استاد میرعماد – آقا سید حسین خوشنویس باشی – عبدالباقی تبریزی – محمد صادق تبریزی – محمد حسن حسینی تبریزی – سید علی حسینی – محمد علی بن محمد شفیع تبریزی و... است .

میرعلی کاتب تبریزی -میرعلی سلطانی فرزند حسن تبریزی از مشاهیر کشورداری امیر تیمور گورکانی و فرزند شاهرخ بود – از دانایان ادب و دانش و مومنی فاضل بود او صاحب قواعد خطوط و ریحان نستعلیق و حافظ قرآن و شاعر بود  ابتدا نسخ می نوشت بعد ها نستعلیق را ابداع کرد و ان را به فرزندش میر عبداله اموخت .

علا الدین تبریزی معروف به ملا علا بیگ از استادان تبریز و استاد عبدالباقی تبریزی و علیرضا تبریزی در قرن 11 ه.ق است .

بدیع الزمان تبریزی فرزند علیرضا عباسی خوشنویسی مشهور عصر شاه عباس است از حکمت و فلسفه بهره داشت متخلص به بدیعا و ملقب به نیک نگار بود .

ملا محمد حسین تبریزی از خاندان علم فرزند عنایت الله شیخ الاسلام آذر بایجان و برادر محمد علی از علمای عصر اوایل به مشهد رفت و از سید احمد مشهدی آموزش دید و از میر حیدر تعلیم خط گرفت –گویند نزد مالک دیلمی خط را تکمیل کرد – در کتیبه نویسی ماهر بود و زمان شاه اسماعیل دوم کتیبه نویسی عمارت دولتی به او واگذار شد – در سال 985 در گذشت – میرزا سنگلاخ به او لقب مهین استاد را داد – از شاگردانش "محمد رضا تبریزی "بهبود شاهنشاهی"محمد شریف"علیرضا عباسی "میرعماد است.

عبدالباقی تبریزی از مشاهیر خط نسخ و ثلث دوره صفوی است .